Historia okolicznych ziem

Na obszarze Ziemi Goleniowskiej pierwsze trwałe ślady pobytu ludzi pochodzą dopiero z młodszej epoki kamienia. Tak późne pojawienie się tu ludzi, było wynikiem niesprzyjających warunków klimatycznych. Dopiero po ustąpieniu lodowca, kiedy ocieplił się klimat i rozwinął się bujny świat roślin i zwierząt, zaczęli tu przenikać z południa pierwsi myśliwi a później prowadząc na wpół osiadły tryb życia - grupy zajmujące się zbieractwem, rybactwem i łowiectwem.

 W końcowym okresie neolitu na początku drugiego tysiąclecia przed Chrystusem przybyły tu nadczarnomorskie plemiona pasterskie (indoeuropejskie) kultury ceramiki sznurowej (nazwa od zdobienia naczyń glinianych). Osiedlali się tu asymilując z tutejszą ludnością tworząc jednolita grupę nadodrzańską zwaną wkrzańsko-pomorską. Występowanie tej kultury potwierdzone jest licznymi znaleziskami w okolicach Goleniowa, Żółwiej Błoci, Bolechowa oraz rozpoznanym cmentarzyskiem w Goleniowie. Charakterystyczne zdobienia naczyń, grociki strzał, sztylety kamienne i groty oszczepów, znaleziono również w Kliniskach. Chociaż nie przeprowadzono na tym obszarze systematycznych badań wykopaliskowych, duża ilość znalezisk pozwala ustalić istnienie ciągłości osadniczej od wspomnianej kultury ceramiki sznurowej, poprzez kulturę łużycka aż do wczesnego średniowiecza.
W II poł, X w. Ziemie te na krótko dostały się pod panowanie Polski Mieszka I. Obszary te, sąsiedzi z południa - mieszkańcy tworzącego się państwa polskiego w okresie pierwszych Piastów - nazwali Pomorzem, czyli krajem leżącym przy morzu. Ugruntowaniem polskiej obecności na tych ziemiach było zwycięstwo Mieszka I nad wojskami niemieckimi margrabiego Hodona pod Cedynią 27 czerwca 972 roku. Rozpoczęta chrystianizacja i tworzenie zależności od Polski zostało zaprzepaszczone na skutek zaniedbania polskich interesów na tym obszarze przez następcę Mieszka I Bolesława Chrobrego. Wdając się w długotrwały konflikt z cesarstwem niemieckim przyczynił się do powstania sojuszu antypolskiego Pomorzan (głównie Wieletów i Wolinian) z cesarzem Henrykiem II. Nastąpiło zerwanie więzów integracyjnych i zależności Pomorzan od Polski na ponad 100 lat. Również zakończyły się niepowodzeniem próby zintegrowania tych ziem z utworzoną w 1000 roku, metropolią gnieźnieńską. Już w roku 1007 uległo likwidacji utworzone dla Pomorza biskupstwo w Kołobrzegu. Powróciło ponownie tu pogaństwo a władzę przejęły tworzące się rodzinne siły feudalne, które doprowadziły do powstania w ciągu XI w. kilku samodzielnych organizmów państwowych i podział Pomorza na Zachodnie i Wschodnie. Dopiero w początkach XII w. książę Bolesław Krzywousty wzmocniwszy państwo polskie, podjął próbę ponownego podporządkowania Pomorza. Udało mu się to tylko połowicznie - zdołał włączyć bezpośrednio do Polski Pomorze Wschodnie a Zachodnie tylko uzależnić w formie lenna. W latach 1119-1123 zdobył ujście Odry i odebrał hołd lenny od pierwszego historycznego księcia Pomorza Zachodniego Warcisława I, który zobowiązał się płacić trybut w wysokości 300 grzywien srebra rocznie i świadczyć pomoc wojskową z prawem wzajemności. Aby wzmocnić swoje wpływy na Pomorzu, Bolesław Krzywousty przeprowadził chrystianizację tych ziem wysyłając z misją szerzenia wiary chrześcijańskiej swojego przyjaciela biskupa Ottona z Bambergu. Z przyczyn politycznych - wejście Polski w rozbicie dzielnicowe po śmierci Krzywoustego - u schyłku XII w. Pomorze rozluźniło swe związki z Polską. Próby podboju Księstwa Pomorskiego ze strony Duńczyków zmusiły księcia Bogusława I do szukania pomocy u cesarza Fryderyka Rudobrodego, któremu w 1181 roku słożył hołd lenny. Najazdy duńskie i rosnąca przewaga Lubeki w tym rejonie Europy, doprowadziły do kryzysu gospodarczego na całym Pomorzu. Brak spodziewanej pomocy ze strony cesarza doprowadziło do uzależnienia Pomorza na ponad 40 lat od Danii. Po upadku zależności duńskiej cesarz niemiecki Fryderyk II, uważając Księstwo za swoje lenno w roku 1231 nadał je elektorowi brandenburskiemu. Książęta pomorscy nie godząc się z tą decyzją przez długie lata prowadzili wyniszczające Księstwo wojny z Brandenburczykami. Jednocześnie w tym samym okresie, doszło do wielkich przemian gospodarczych i ustrojowych Pomorza, którym początek dał książę Barnim I (1220-1278) otwierając Księstwo dla przybyszy z zachodu, głównie z Niemiec. Zaczęło rozwijać się na nowo rzemiosło, handel, gospodarka rolna, upowszechniała się gospodarka towarowo-pieniężna. Książę Barnim I Dobry nadając prawa feudałom świeckim oraz duchownym i wielu miastom, ograniczył tym samym swoje prawa do nich. Doprowadziło to w rezultacie do osłabienia władzy książęcej i wzrostu roli feudałów i samorządów miejskich.
Przybywający tu niemieccy rycerze, duchowni, kupcy, rzemieślnicy i chłopi zdobyli przewagę nad miejscowa ludnością słowiańską eliminując ją z różnych dziedzin życia tak gospodarczego jak i społecznego, uzyskując ogromny wpływ na dalsze dzieje Pomorza. Rozpoczynający się proces germanizacji Pomorza obejmował najpierw dwór książęcy, feudałów, mieszczaństwo a po zwycięstwie reformacji (1534 r.) dotarł także do najbiedniejszych warstw chłopskich i miejskich. W następnych wiekach już tylko w kulturze ludowej można było zauważyć odchodzące relikty słowiańskiej przeszłości tych ziem w postaci sztuki, obyczajowości i gwary ludowej, zmienionych nazw i nazwiska mających swe źródłosłowie słowiańskie. Jeszcze niedawno można było na istniejących cmentarzach poniemieckich odczytać wiele nazwisk o słowiańskim rodowodzie.
Do końca XVI wieku na Pomorzu Zachodnim rosły wpływy Branderburgii; słaba wewnętrznie i uwikłana w liczne wojny w XVII wieku Polska zlekceważyła swoje interesy w tym rejonie.
Pogłębiający się kryzys gospodarczy i w początkach XVII wieku osłabił również znaczenie Księstwa Zachodniopomorskiego. W tych warunkach, gdy działania wojenne okresu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) wkroczyły na obszar Pomorza, ostatni władca pomorski ze słowiańskiego rodu Gryfitów Bogusław XIV nie mając żądnej siły obronnej na teren swojego protestanckiego państwa z woli cesarza niemieckiego - w roku 1521 obawiając się Brandenburgii , Bogusław XIV złożył hołd lenny cesarzowi Karolowi V - musiał w roku 1627 wpuścić i utrzymywać katolickie wojska cesarskie dowodzone przez Wallensteina, które rozpoczęły okrutne wyniszczanie kraju rabunkami i rekwizycjami. Gdy w roku 1630, wojska Wallensteina zostały wyparte przez Szwedów, ci stosując podobną zasadę "wojna żywi wojnę" dokończyli niszczenia Pomorza - spadła liczba ludności, popadła w ruinę gospodarka, wiele miast i wsi spłonęło lub uległo ogromnym okaleczeniom. W trakcie wojny, w roku 1637 umarł ostatni władca Pomorza Zachodniego, w myśl zawartych w 1529 roku umów z margrabiami brandenburskimi po wygaśnięciu panującej dynastii Gryfitów, władzę nad Pomorzem mięli przejąć władcy Brandenburgii - Hohenzollernowie.
Panujący wówczas na Pomorzu Szwedzi, nie zaakceptowali tych umów i po zakończeniu wojny trzydziestoletniej na mocy pokoju westfalskiego w roku 1648 w Osnabruk, zatrzymali dla siebie Pomorze Zaodrzańskie wraz z całym ujściem Odry ze Szczecinem, Gardżcem, Dąbiem i Goleniowem. Pozostała część ziemi zachodniopomorskiej na wschód od Odry, dostała się pod panowanie Brandenburgii. W ten sposób, po wygaśnięciu dynastii słowiańskich Gryfitów w roku 1637, przy bierności Polski, upadło państwo zachodniopomorskie.
Podział Pomorza Zachodniego nie zadowolił Brandenburgii, która szukała sposobów na wyparcie Szwecji z zajętych przez nią terenów Pomorza. Dopiero w roku 1720 nadarzyła się dobra sytuacja polityczna dla powstałego w 1701 roku z Brandenburgii i Prus Książęcych, Królestwa Pruskiego.
W wyniku klęski Szwecji w wojnie północnej, król pruski Fryderyk Wilhelm I za 2 mln talarów odkupił od niej ujście Odry ze Szczecinem. Po wojnach napoleońskich w roku 1815, Prusy ostatecznie wyparły z reszty Pomorza Zachodniego, tworząc z niego jedną ze swych prowincji - Prowinz Pommeren. Po zjednoczeniu Niemiec przez Prusy, w roku 1871 Pomorze Zachodnie stało się prowincją niemiecką. Po klęsce Niemiec hitlerowskich w roku 1945, zwycięska koalicja, w zamian za utracone ziemie polskie na wschodzie przydzieliła Pomorze Zachodnie Polsce. Ponownie ujście Odry ze Szczecinem i Świnoujściem, jak za Mieszka I stało się polskie.


Drukuj  

Publish modules to the "offcanvs" position.

Free Joomla! templates by Engine Templates